Je wilt best veranderen. Echt. Je weet dat het goed zou zijn om vaker te reflecteren op je werk, om nieuwe vaardigheden te leren, misschien zelfs om je rol een beetje anders in te vullen. Maar hoe vaak heb je al gedacht: Morgen begin ik echt – en bleef alles toch hetzelfde?
Dat is geen luiheid of onwil. Dat is gewoon hoe ons brein werkt. We zijn geprogrammeerd om te doen wat we altijd deden, omdat dat veilig en efficiënt voelt. Ontwikkeling is niet alleen iets willen of belangrijk vinden – het betekent vooral: je gedrag veranderen. En dát is misschien wel het lastigste wat er is.
Waarom verandering zo moeilijk is
Gedragsverandering begint met bewustwording. Je kent het vast: dat voornemen om gezonder te eten, vaker te sporten, of minder te stressen op je werk. En toch grijpen we vaak weer naar de koekjestrommel, slaan we de sportschool over of zeggen we ‘ja’ tegen nóg een extra taak. Dat komt omdat ons brein houdt van automatisme. We zijn gewend geraakt aan bepaalde routines en voelen weerstand tegen alles wat die doorbreekt. Vaak zijn we ons niet eens bewust van het feit dat we weer teruggrijpen naar oude gewoontes, dat komt pas later.
In je werk is dat niet anders. Je weet dat je moet meebewegen met nieuwe ontwikkelingen – of het nu gaat om digitalisering, veranderende wetgeving of een andere manier van samenwerken. Maar weten is niet genoeg. Bewustwording is de eerste stap, maar als die niet leidt tot ander gedrag, blijft alles bij het oude. En dat is precies waar de uitdaging ligt: het daadwerkelijk doen. Vaak blijven we hangen in het denken ik zou eigenlijk..., maar zonder een concrete eerste stap gebeurt er niets.
Hoe zet je de eerste stap?
Je hoeft niet meteen je hele werkstijl om te gooien. Gedragsverandering begint klein. Een paar ideeën:
- Besluit vandaag om één ding anders te doen dan je normaal zou doen. Bijvoorbeeld: stel een vraag in een overleg waar je normaal zou zwijgen.
- Koppel een nieuwe gewoonte aan een bestaande. Ons brein gaat goed op zogenaamde ‘als….dan….’-commando’s. Werk je normaal gesproken iedere ochtend je e-mail bij? Koppel dit nu dan met bijvoorbeeld met één minuut reflectie: Wat is vandaag een kleine verandering die ik kan maken? Dus: als ik mijn e-mail heb bijgewerkt, dan reflecteer ik daarna een minuut.
- Maak het zichtbaar. Houd een ‘veranderlijst’ bij waarin je opschrijft welke kleine gedragsveranderingen je hebt doorgevoerd. Zo houd je jezelf scherp.
- Betrek anderen. Verandering is makkelijker als je het samen doet. Spreek met een collega af om elkaar scherp te houden en successen te delen.
- Beloon jezelf. Ons brein houdt van beloningen. Geef jezelf een klein schouderklopje of een beloning wanneer je een nieuwe gedragsverandering hebt volgehouden.
Wat als je niets verandert?
De wereld verandert. De manier waarop we werken verandert. Als jij hetzelfde blijft doen, loop je niet alleen achter, je mist ook kansen om te groeien en je werkplezier te vergroten. Gedragsverandering is de sleutel tot ontwikkeling – en jij hebt de sleutel in handen.
Denk eens terug aan een moment waarop je wél iets nieuws probeerde. Misschien voelde het ongemakkelijk in het begin, maar waarschijnlijk gaf het ook voldoening. Kleine veranderingen kunnen grote impact hebben. Dus, wat ga jij vandaag anders doen?
Josje Smeets is gelukspsycholoog, spreker en auteur van het boek Happy in 100 dagen.
