Gezond werk stimuleren
Een goede werkplek moet ook goed worden gebruikt. Naast werken in een goede werkhouding is afwisselen van werkhouding en voldoende beweging (zowel tijdens als buiten het werk) van groot belang. Voorlichting aan alle medewerkers over de inrichting en het gebruik van de werkplek helpt. Hierbij moeten ook de andere werkfactoren als werkdruk, werktijden en werktaken aan de orde komen.
Organiseer voorlichting voor medewerkers
Een goede beeldschermvoorlichting bestaat ten minste uit uitleg over:
- de gezondheidsklachten die kunnen ontstaan door beeldschermwerk;
- de oorzaken die ten grondslag liggen aan de gezondheidsklachten, ingedeeld naar de werkfactoren en nader toegelicht: werktijden, werkdruk, werkplek, werkwijze, workout en werk-privé balans
- de manier waarop de werkplek moet worden ingericht, ingesteld en gebruikt. Het document stappenplan optimale instelling werkplek geeft je een uitgebreide instructie;
- de hulpmiddelen die nodig zijn en over de manier waarop deze gebruikt moeten worden.
Voorlichting en training kunnen worden uitgevoerd door externe deskundigen, maar eventueel ook door deskundige interne medewerkers die zijn opgeleid tot bijvoorbeeld coach gezond beeldschermwerk. Wanneer de voorlichting en training eenmaal zijn gegeven, is het van belang het levend te houden en in iedere geval na enkele jaren te herhalen. Ook is het belangrijk om nieuwe medewerkers direct na indiensttreding de voorlichting en training te geven. Een mogelijk actie is het bewaken van de adviezen: iemand in de eigen organisatie zou medewerkers kunnen aanspreken op het juiste gebruik van hulpmiddelen, de juiste werkplekinstelling en de juiste werkwijze.
Vanuit je rol als Arboprofessional kun je het volgende doen:
Stimuleer zorg voor elkaar
Gezond, veilig en prettig werken is niet alleen een zaak voor jou als arboprofessional. De medewerker is er zelf ook verantwoordelijk voor. Stimuleer dat collega’s elkaar helpen en help ook zelf mee waar kan. Als medewerkers met suggesties komen om het werk lichter te maken, pak dit serieus aan.
Optimaliseren functie-inhoud
Naarmate beeldschermwerk een groter deel uitmaakt van een functie, wordt het belangrijker om te zorgen voor een goede functie-inhoud, zonder overbelasting (door te hoog tempo of te hoge moeilijkheidsgraad van het werk) of onderbelasting (door eenzijdig en monotoon werk). Het werk gezond organiseren, dus bijvoorbeeld zorgen voor functies waarbij taakeisen en regelmogelijkheden voor de betrokken medewerkers in balans zijn, is van belang. Als je signalen krijgt of ideeën hebt, kun je dit mogelijk aankaarten bij de leidinggevende.
Op tijd pauze nemen en/of onderbreken beeldschermwerk
Bij het onderwerp werktijden speelt de tijdsduur van het beeldschermwerk per dag een belangrijke rol. Ook overwerk en thuiswerk moet men hierbij betrekken. Pauzesoftware is een hulpmiddel voor het realiseren van de onderbrekingen, zowel rustpauzes als micropauzes. Tijdens de pauzes wordt geadviseerd zo veel mogelijk te bewegen, bijvoorbeeld door oefeningen te doen. Vragen worden beantwoorden en tips worden gegeven in tips over tijd achter een beeldscherm en pauzesoftware.
Optimale inrichting werkplek en apparatuur
De inrichting van de werkplek heeft vanouds de meeste aandacht gekregen bij beeldschermwerk. Een goed ingerichte werkplek is een randvoorwaarde voor goed beeldschermwerk. Zie hiervoor het stappenplan optimale instelling werkplek. Er zijn veel aanbevelingen voor invoermiddelen, de accessoires (zoals beeldschermverhoger, documenthouder etc), het meubilair en de inrichting. Onder downloads staat nadere informatie over de meest gangbare invoermiddelen, accessoires bij beeldschermwerk, eisen aan meubilair. De keuze voor goede apparatuur, invoermiddelen, meubilair en hulpmiddelen vereist veel tijd en aandacht, omdat er erg veel ergonomische aspecten bij komen kijken die men zelf moet beoordelen. Ook heeft elk gemeente weer zijn eigen eisen. Speciale aandacht vraagt het werken met een laptop, omdat dit niet zonder extra hulpmiddelen langdurig kan gebeuren.
Ook verlichting op de werkplek kan een rol spelen. Voor een goede waarneming van informatie op het beeldscherm is goede verlichting nodig. Hierover lees je meer informatie in verlichting en beeldschermwerk.
Maak werkdruk bespreekbaar
Werkdruk is een belangrijke veroorzaker van KANS. Werkdruk heeft veel mogelijke oorzaken. In de arbocatalogus werkdruk is hier informatie over te vinden.
Het belang van bewegen
Het regelmatig bewegen is een belangrijke factor in de preventie van KANS. Om KANS en andere gezondheidsklachten minder kansen te geven, is het goed om veel te bewegen, zowel tijdens maar ook buiten het werk. Medewerkers die het computerwerk onderbreken, zouden in deze onderbrekingen zo veel mogelijk lichamelijke beweging moeten nemen.
Mogelijkheden om meer te bewegen tijdens het werk zijn:
- gebruiken van een zit-statafel waardoor de medewerkers tijdens het werk kunnen afwisselen tussen zittend en staand werken met de computer;
- bewegend zitten: de meeste moderne stoelen hebben een mogelijkheid tot bewegend zitten. Kies een stoel die een voor de medewerkers prettig bewegingssysteem heeft;
- regelmatig opstaan voor kleine, kortdurende werkzaamheden als koffie, thee of water halen, kopietjes maken, iets brengen bij een collega, iets uit een kast pakken of een print ophalen;
- vaker de trap gebruiken in plaats van de lift;
- kasten niet naast de werkplek plaatsen maar iets verder weg;
- de bewegingsoefeningen die de eventuele pauzesoftware aanbiedt, toepassen;
- sporten, wandelen of fietsen in de pauzes.
Ook buiten het werk is beweging nodig: mensen hebben ten minste 30 minuten matig-zware inspanning per dag nodig voor het goed laten blijven functioneren van het lichaam.
Meer organiseren, of meer communiceren?
Welke van de bovenstaande maatregelen zijn in jouw gemeentelijke organisatie al geregeld? En als ze georganiseerd zijn, in hoeverre worden de maatregelen benut door mensen die er baat bij kunnen hebben? Soms heeft een organisatie al veel klaar staan, maar worden de maatregelen (te) weinig afgenomen. In dat geval is het eerder de uitdaging om ervoor te zorgen dat de maatregelen beter door medewerkers en leidinggevenden worden gevonden. Wat past in jouw situatie? Meer maatregelen organiseren, of er anders over communiceren?
Tips
Aan de slag met Vitaliteit? BRUIS is een campagne met als doel iedereen die bij een gemeente werkt te stimuleren om na te denken over hoe je zelf en met elkaar vitaal kan blijven werken. BRUIS staat voor Blij - plezier in mijn werk, Relax - op tijd opladen, Uitzicht - leren en mij ontwikkelen, Ik - me energiek voelen, Samen - prettig samenwerken. De campagne bevat alle ingrediënten om de dialoog en interactie te stimuleren over vitaal werken en leven. De campagne biedt geen stapel aan interventies. Die hebben gemeenten namelijk meestal al volop zelf. De campagne biedt een aantal waardevolle middelen om het thema BRUIS onder de aandacht te brengen van collega’s en om vervolgens met elkaar het gesprek aan te gaan over wat jou (blijvend) doet bruisen in je werk en je leven. Er zijn middelen ontwikkeld voor iedere fase van veranderen: interesseren - informeren – activeren. De middelen zijn aan te passen aan gemeente huisstijl, met eigen tekst en beeld. Nieuwsgierig? Kijk op www.aeno.nl/bruis.
