Organisatieontwikkeling en duurzame inzetbaarheid worden vaak als losse trajecten geïmplementeerd. Bij de gemeente Goirle doen ze dit anders. Beide trajecten bleken zóveel overlap te hebben, dat adviseur P&O Marie-Claire van Eijndhoven en organisatieadviseur Francisca Gloudemans besloten samen op te trekken in de uitrol en implementatie ervan. Sanny van Helden, communicatieadviseur, is nauw betrokken om het traject goed te laten landen in de organisatie.
Verschilmakers in Duurzame inzetbaarheid
Dit verhaal hoort bij onze verhalenseries over de verschilmakers bij gemeentelijke organisaties. A&O fonds helpt gemeenten bij de ontwikkeling en professionalisering als werkgever en bij de ontwikkeling en groei van medewerkers. A&O fonds is er voor de verschilmakers.
Marie-Claire startte in 2023 met het leernetwerk Duurzame Inzetbaarheid van A&O fonds Gemeenten. Marie-Claire: “Duurzame inzetbaarheid gaat vaak over gezond leven en bewegen. Ik wilde het breder aanvliegen. Gelukkig bleek de nieuwe leerlijn deze insteek te hebben. In negen maanden leerde ik wat duurzame inzetbaarheid omvat en hoe je dit vertaalt in je organisatie. Al snel ben ik intern een werkgroep gestart, met van ieder domein een afgevaardigde, een organisatieadviseur, een OR-lid en een leidinggevende. Ook communicatie was aangesloten.”

We willen echt minder bescheiden zijn. Trots laten zien waar we voor staan.
Samen optrekken
Francisca kwam in 2023 bij de gemeente werken met de opdracht om de organisatieontwikkeling nieuw leven in te blazen. Francisca: “Toen ik net binnenkwam, is er een medewerkerstevredenheidsonderzoek uitgevoerd. Daar kwam onder andere uit naar voren dat de medewerkers riepen om focus en richting. Er lagen al voor mijn komst mooie plannen over organisatieontwikkeling, maar niemand kon ze goed benoemen.

Met het managementteam en teamleiders zijn we aan de slag gegaan, met de focus op de eerder gekozen richting. Toen ik hiermee bezig was, zat ik óók in de werkgroep van Marie-Claire. Daar vonden we elkaar al snel, ook inhoudelijk. Een organisatie met focus en richting, zorgt immers voor een grotere tevredenheid. Het werd zo logisch dat we onze trajecten in elkaar vlochten, het was niet meer los te zien van elkaar. We besloten samen verder te gaan in een meerjarige uitrol, implementatie en borging van onze missie, visie en kernwaarden.
Wanneer de gehele organisatie samenwerkt aan één gedeelde missie en visie - en de medewerkers de kernwaarden ook doorleven - dan heeft dit voordelen voor de inwoners van de gemeente Goirle. Bevlogen en tevreden collega’s zijn beter in staat om, met focus, aan te sluiten bij de behoeften en verwachtingen van onze inwoners.”

Allerlei activiteiten
Marie-Claire: “We doen als gemeente al veel rondom duurzame inzetbaarheid. We hebben per kwartaal een kalender met allerlei activiteiten. Deze zijn gekoppeld aan onze vier pijlers en aan landelijke vitaliteitsdagen, zoals de week van de werkstress of de dag van de houding. Maar we hebben ook workshops over voeding, slapen en de overgang. Of denk aan lunchwandelen of een training ‘grip op je werk’.
We zijn een kleine actiegerichte organisatie en mensen werken vaak door zonder pauze of rustmoment tussendoor. Het is goed om ze soms echt fysiek van hun werkplek te halen. Dit doen we bijvoorbeeld door op dinsdag soep te serveren in ons restaurant. En door fruit neer te zetten in de pantry’s. Al deze activiteiten vallen onder onze duurzame inzetbaarheid. We creëren hierdoor meer bewustwording, op individueel en op teamniveau.”

We geven onze mensen handvatten om te ontdekken en ervaren waar we als organisatie voor staan.
Meerjarenplan op kernwaarden
De gemeente ontwikkelde een kapstok waar alle thema’s rondom vitaliteit, duurzame inzetbaarheid en organisatieontwikkeling aan worden opgehangen. In januari is intern gestart met de uitrol hiervan. Francisca: “We geven onze mensen handvatten om te ontdekken en ervaren waar we als organisatie voor staan. We willen verandering in houding en gedrag. En we willen toewerken naar gezonde en bevlogen medewerkers. Daarom hebben we een plan ontwikkeld voor de komende jaren, waarin we ieder halfjaar stilstaan bij een van onze kernwaarden; betrokkenheid, eigenaarschap, vertrouwen en trots.
We gaan niet alleen communiceren, maar vlechten onze kernwaarden ook in teamplannen en resultaat- en ontwikkelgesprekken. Wat betekenen onze kernwaarden voor jou, hoe kun je je ontwikkelen en wat heb je nodig? Je kunt beter goed borgen dan lukraak zenden.”

Het is belangrijk dat we uitleggen waaróm we het zo belangrijk vinden wat we doen. Voor de collega’s en de organisatie.
Trots zijn op wat we doen
Marie-Claire: “Wanneer we starten met de kernwaarde trots, dan hebben alle trainingen, coaching en andere activiteiten die we aanbieden hier een link mee. Zo organiseren we een familiedag; ontmoet collega’s, of de burgemeester, laat je werkplek zien. We willen mensen handvatten geven om zich trots te voelen. We mogen sowieso meer trots zijn op wat we doen. We doen bijvoorbeeld al veel rondom vitaliteit en we merken dat iedereen hier blij van wordt. Waarom delen we dit niet op LinkedIn om te laten zien dat we het belangrijk vinden wat onze mensen bezighoudt? We bemerkten ook dat we in onze hele arbeidsmarktstrategie niet over duurzame inzetbaarheid spreken. We willen in de toekomst echt minder bescheiden zijn.”
Verandering kost tijd
Sanny: “Bij verandering heb je een sterke communicatiestrategie nodig. En een sterk veranderverhaal, als basis voor de communicatie de komende jaren. Een verandering als deze kost tijd. We gaan niet van start met een big bang, maar met een rustig verhaal. We gaan immers geen heel nieuw traject in, we gaan de weg duidelijker maken.
Uit het medewerkerstevredenheidsonderzoek kwam duidelijk naar voren dat onze collega’s een hoge mate van verbondenheid en autonomie ervaren en bevlogen zijn over het werken bij onze gemeente. Maar ook dat de werkdruk hoog is en de herstelbehoefte na een werkdag groot. Met deze uitslag gingen we met elkaar in gesprek. Over mentale fitheid, over wat goed gaat binnen de teams (en wat niet) en hoe zij de werkbeleving ervaarden. Maar ook wat je nodig hebt voor meer plezier en kwaliteit in je werk of voor een betere samenwerking in je team of domein.

Autonomie betekent ook dat het soms lastig is dat anderen zeggen dat er dingen gaan veranderen. Het is dus belangrijk dat we uitleggen waaróm we het zo belangrijk vinden wat we doen. Voor jou als collega maar ook voor de organisatie. We willen inspireren en vertrouwen opbouwen. Communicatie ondersteunend laten zijn aan de intrinsieke motivatie en niet andersom. En we laten mensen kennismaken met de kracht van taal.”
Weg naar ‘dit zijn wij’
“Die taal, dat is een mooie”, vult Francisca aan. “Als mensen op een belangstellende vraag ‘druk, druk’ antwoorden, is dat dan automatisme of is iemand écht te druk. En als iemand echt druk is, hoe kunnen we dan helpen?
In onze aanpak hebben we ook een leiderschapsprogramma opgenomen met een intervisiekarakter. Zij zijn immers de sleutelfiguren om de hele organisatieontwikkeling, inclusief vitaliteit en duurzame inzetbaarheid, voor elkaar te krijgen. Zij gaan het persoonlijke gesprek met collega’s aan over de groei van het team, de persoonlijke ontwikkeling van de teamleden en de bijdrage die het team geeft aan de gehele organisatie. De intervisie gaat daarbij helpen, bij elkaar zien wat er gebeurt.
We werken zo stap voor stap toe naar bevlogen medewerkers, die regie nemen over hun loopbaan en trots zijn op hun werk en onze organisatie. Dat we trots kunnen zeggen: ja, zo werkt het bij de gemeente Goirle, dit zijn wij!”

Prachtig om te zien hoe de beide projecten uiteindelijk hebben geleid tot één samenhangend en inspirerend verhaal. Organisatieontwikkeling en duurzame inzetbaarheid zijn een gezamenlijke verantwoordelijkheid tussen organisatie en collega’s.

Cirkel van DI (model)
Duurzame inzetbaarheid is een begrip dat veel omvat. Van abstract en divers tot klein en tastbaar. A&O fonds Gemeenten heeft dit thema gevat in een eigen model van duurzame inzetbaarheid: de Cirkel van DI (zie afbeelding).
Binnen dit model gaat het in het bovenstaande verhaal (vooral) om de samenhang tussen alle verschillende onderdelen van dit model en het onderdeel Dialoog om dit samen mogelijk te maken. Wil je meer weten over dit DI-model en hoe zelf met duurzame inzetbaarheid aan de slag te gaan in jouw organisatie? Neem dan een kijkje op de onderstaande pagina op onze website.
Over de gemeente Goirle
De gemeente Goirle is een kleine gemeente in Noord-Brabant met ruim 24.000 inwoners. Bij de gemeente werken 180 mensen, verdeeld over vier domeinen.
Over duurzame inzetbaarheid en organisatieontwikkeling
De gemeente Goirle heeft besloten de organisatieontwikkeling en vitaliteit/duurzame inzetbaarheid samen op te pakken en uit te rollen. Beide trajecten boden zoveel overlap en haakjes aan dezelfde kapstok, dat samenwerken de enige logische keuze bleek.
Zowel in de organisatieontwikkeling als bij de duurzame inzetbaarheid staat het thema eigenaarschap centraal. De gemeente vindt het belangrijk dat de medewerker zelf verantwoordelijkheid neemt voor vitaliteit. Samen met de werkgever kan de werknemer werken aan de thema’s gezondheid, werk- privébalans en een goede en veilige werkomgeving, in verbinding met collega’s.
Eigenaarschap komt ook terug bij het thema organisatieontwikkeling. In een praatstuk wordt uitgelegd waar de gemeente voor staat en waar men de komende jaren in gezamenlijkheid aan wil werken. Naast eigenaarschap (eigen regie en controle) staan hier ook de waarden trots, betrokken en vertrouwen centraal.
Beide trajecten worden in samenhang aangeboden in een driejarig uitvoeringsplan, waarbij elk half jaar een kernwaarde van de organisatie centraal staat. Er is gekozen voor een rustige opbouw, waarbij de thema’s terugkomen in activiteiten, workshops, team overleggen en ontwikkelgesprekken.
Tips
- Ga met elkaar in gesprek over vitaliteit en organisatieontwikkeling. Er zit meer overlap tussen deze onderwerpen dan je denkt.
- Niet iedereen houdt van veranderen, houd er rekening mee dat niet iedereen gelijk is en dat je niet van iedereen hetzelfde mag verwachten.
- Benoem mogelijke weerstand. Wees eerlijk en open.
- Neem de tijd voor verandering en laat je boodschap overal terugkomen. Niet alleen op bijvoorbeeld intranet, maar implementeer je kernwaarden en doelen ook in je teamoverleggen of je wervingsstrategie.
- Zorg voor goede intervisie bij leidinggevenden. Zij zijn het ultieme voorbeeld van ‘practice what you preach’.
- Maak je communicatieboodschap vooral helder en bij voorkeur visueel.
Lessons Learned
- Wees trots op wie je bent als organisatie en op de dingen die je doet.
- Draag de ontwikkelmogelijkheden in de organisatie uit, maar vergeet ze ook niet te benoemen in je wervingsstrategie of in je externe communicatie.
Meer informatie
Bel met:
- Francisca Gloudemans (0624 15 46 13)
- Marie-Claire van Eijndhoven (0629 23 06 93)