Voor het eerst in vier jaar zijn er in Nederland meer werklozen dan vacatures. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS. Tegelijkertijd laat onze Vacaturemonitor zien dat ook gemeenten in het eerste halfjaar van 2025 fors minder vacatures hebben geplaatst. De landelijke trend van afnemende vacatures is dus duidelijk zichtbaar binnen de gemeentelijke sector.
Landelijke arbeidsmarkt: spanning neemt af
Volgens het CBS stonden er in het derde kwartaal van 2025 ongeveer 387.000 vacatures open, terwijl er 399.000 werklozen waren. Dat betekent dat er voor elke 100 werklozen nog maar 97 vacatures beschikbaar zijn. Het is daarmee voor het eerst sinds 2021 dat de werkloosheid iets hoger ligt dan het aantal openstaande banen.
De spanning op de arbeidsmarkt neemt dus af, al blijft het aantal vacatures historisch gezien nog steeds hoog. De afname is het gevolg van meerdere factoren: bedrijven zetten minder nieuwe vacatures uit, de economische groei vlakt af en meer mensen gaan actief op zoek naar werk. Vooral in sectoren als handel, zorg en zakelijke dienstverlening is het aantal openstaande functies gedaald.
Gemeenten: forse daling in vacatureplaatsingen
De gemeentelijke sector volgt deze trend. Uit de Vacaturemonitor blijkt dat het aantal gemeentelijke vacatures in het eerste halfjaar van 2025 met maar liefst 37 procent is gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 2024. Dat komt neer op ruim 6.800 minder vacatures.
De terugval is zichtbaar in vrijwel alle functiegroepen, met de grootste dalingen in welzijn en jeugdzorg (-41%), sociale zaken en werkgelegenheid (-42%), bestuurlijke ondersteuning (-41%) en communicatie (-48%).
De belangrijkste oorzaken: de financiële onzekerheid rondom het zogeheten ‘ravijnjaar’ 2026 en terughoudendheid in externe inhuur door de Wet DBA. Toch is er sinds het voorjaar een lichte kentering zichtbaar. Hiermee lijkt de ergste terughoudendheid voorbij.
Een kantelmoment: minder vraag, andere uitdagingen
De CBS-cijfers en de gemeentelijke Vacaturemonitor schetsen samen een duidelijk beeld: de arbeidsmarkt is aan het kantelen. Waar jarenlang krapte en moeilijk vervulbare functies het gesprek domineerden, zien we nu een afvlakking van de vraag naar nieuw personeel.
Voor gemeenten betekent dit dat de wervingsopgave verandert. Het draait niet langer alleen om het werven van nieuw talent, maar ook om strategisch omgaan met werving, behoud en doorstroom. Vacatures worden kritischer bekeken, soms uitgesteld of niet uitgezet vanwege budgettaire druk, terwijl er nog steeds functies zijn die lastig te vervullen blijven. Kortom: de spanning op de arbeidsmarkt neemt af, maar de personele uitdaging blijft.
