Wat zijn de mogelijke gevolgen van het verhogen van de pensioenleeftijd naar 67 jaar voor Het Veeg- en Straatbedrijf van de Dienst Stadsbeheer Den Haag? De dienst wacht niet af maar voert meteen vitaliteitsgesprekken met leidinggevenden en medewerkers.
Het uitgangspunt van de vitaliteitsgesprekken is dat medewerkers gezond, vitaal en gemotiveerd hun werk kunnen doen.
Bewegingsapparaat
In de buitendienst werken 180 medewerkers die dagelijks fysiek zwaar werk verrichten. Gebleken is dat klachten aan het bewegingsapparaat het grootste deel van het werk in de buitendienst beïnvloedt.
Klachten aan het bewegingsapparaat hebben direct invloed op het functioneren. Doel van de invoering van de vitaliteitsgesprekken is om deze klachten terug te brengen.
Overgewicht
Fysergo verricht voor de gemeente Den Haag arbo-gerelateerde diensten, zoals fysiotherapie, begeleiden van klachten aan het bewegingsapparaat, re-integratie, vitaliteitsgesprekken en coaching.
De grafieken van Fysergo lieten zien dat in de afgelopen jaren het overgewicht gestaag toenam en dat dit de oorzaak is van een stijging van klachten aan het bewegingsapparaat.
Hoewel medewerkers in de buitendienst over het algemeen veel bewegen, kunnen gedragsaspecten op andere levensterreinen de positieve effecten van dat bewegen teniet doen. Te denken valt hierbij aan roken, drinken en eten dat leidt tot een BMI die in de gevarenzone komt.
Ook deze medewerkers zullen tot hun 67e jaar moeten doorwerken. Dan doet zich de vraag voor: hoe komen de medewerkers gezond naar de eindstreep? Om die reden is gestart met de invoering van het vitaliteitsgesprek.
De aanpak
Het vitaliteitsgesprek verloopt gefaseerd. Eerst richt het gesprek zich op de leidinggevenden omdat de leidinggevenden daarna deze gesprekken met hun medewerkers voeren.
Om op groepsniveau terug te kunnen koppelen en de privacy van de deelnemers te waarborgen is een minimum deelname van 15 deelnemers noodzakelijk.
De groep bestond, in het geval van Den Haag, uit 17 leidinggevenden waarvan het grootste deel bij de buitendienst werkzaam is. Zij hebben 180 medewerkers onder zich.
De opzet van de training
- De leidinggevenden kregen per mail vragenlijsten voorgelegd waarbij factoren als mentale stress, sociale zingeving en werkbeleving (plezier en uitdaging) werden gemeten.
- De vragen en resultaten (via mail verspreid) waren zo opgesteld dat de deelnemers zelf hun eigen persoonlijke conclusie konden trekken en geconfronteerd werden met hun eigen gewoontes.
- Daarna vond één op één persoonlijke terugkoppeling plaats met Fysergo en werden ter plekke het gewicht, vetpercentage en buikomvang gemeten.
- Naar aanleiding van deze resultaten zijn zeven deelnemers met persoonlijke coaching bij Fysergo gestart. Twee deelnemers overwegen deze stap.
De conclusie op groepsniveau was dat 58% van de leidinggevenden een ongezond gewicht heeft.
Motivatie uit persoon zelf
Het uitgangspunt van de vitaliteitsgesprekken is dat de motivatie uit de persoon zelf komt. In de begeleiding wordt de deelnemer niets opgelegd: hij of zij wordt uitgenodigd om te kiezen waar men aan wil werken: roken, bewegen of voeding bijvoorbeeld.
Wanneer iemand zijn gewicht omlaag wil brengen dan wordt daar, in overleg, een programma voor opgesteld en stelselmatig wordt met de betrokkene gesproken.
Na zes maanden vindt een eindtest en eindgesprek plaats en wordt gekeken of vervolg nodig is.
Conclusies
Positief
De leidinggevenden waren allen overwegend positief over dit instrument en zij zien nut èn noodzaak ervan in.
Verplicht
Het verplichtende karakter werd minder gewaardeerd, maar vonden de exercitie zinvol: men is ervan overtuigd dat er iets te doen valt aan het beïnvloeden van de mate van fitheid van de medewerkers.
Delicaat onderwerp
Naar voren kwam dat men het onderwerp delicaat vindt: hoe ver mag je gaan in de privésfeer? Leidinggevenden vonden dat lastige materie: je loopt met dit onderwerp precies op de grens.
Het bleek dat dit maakt dat leidinggevenden voorzichtig zijn terwijl men juist wat meer kan doorpakken zonder dat dit de verstandhouding met de medewerker schaadt.
Gesprekstechnieken
Leidinggevenden kunnen gebaat zijn bij specifieke gesprekstechnieken. Ze hebben hiervoor een handvat nodig, juist vanwege de (veronderstelde) gevoeligheid van het onderwerp.
In functioneringsgesprekken of verzuimgesprekken (bijvoorbeeld frequent verzuim) kan de leidinggevende in samenwerking met de bedrijfsarts als volwaardig gesprekspartner dit onderwerp bespreken met de betreffende medewerker.
Het vervolgtraject
Voor medewerkers zal de aanpak niet verplicht zijn. De gemeente Den Haag biedt haar medewerkers al het wettelijk verplichte periodiek arbeidsgeneeskundig onderzoek (PAGO)aan.
Daarnaast kunnen medewerkers gebruik maken van een periodiek medisch onderzoek (PMO).
De wereld verandert, werk verandert en mensen veranderen ook. Het is van belang dat je als gemeentemedewerker gezond, vitaal en prettig blijft (samen)werken in deze veranderende tijden.
Daarom heeft A&O fonds Gemeenten de vitaliteitscampagne BRUIS ontwikkeld. Deze campagne kun jij ook inzetten in jouw gemeente.
