Wij presenteren samen met Regioplan de inspiratiegids Mentale kracht op maat: een praktische gids vol inzichten, voorbeelden en maatregelen om de mentale kracht van gemeentemedewerkers te versterken.
Het ziekteverzuim stijgt in 2024 naar 6,7%, met een opvallende toename bij de grote gemeenten en steeds meer medewerkers ervaren stress of uitputting. De mentale kracht van medewerkers bepaalt in hoge mate hoe veerkrachtig en wendbaar een gemeente is. Maar de druk op die mentale kracht neemt hard toe.
Mentale kracht werkt door in alles wat je doet
Werken aan mentale kracht is geen luxe, maar een investering die direct loont. Gemeenten die hier structureel aandacht aan besteden, merken dat het werkplezier groeit, de samenwerking verbetert en teams beter bestand zijn tegen druk of verandering.
Als medewerkers zich mentaal sterk voelen, werkt dat door in de hele gemeentelijke organisatie in de samenwerking, de dienstverlening en het werkplezier.
Uit de Personeelsmonitor 2024 blijkt dat inmiddels twee derde van de gemeenten actief werkt aan vitaliteit en mentale gezondheid. Een positieve ontwikkeling die de beweging naar duurzaam en gezond werken verder versterkt.
Wie verdienen extra aandacht?
De gids laat zien dat mentale kracht niet voor iedereen vanzelfsprekend is. Bepaalde groepen lopen een groter risico om mentaal overbelast te raken of uit te vallen. Het gaat bijvoorbeeld om:
- Jongere medewerkers die kampen met prestatiedruk, onzekerheid over hun loopbaan en een hoge uitstroom
- Oudere medewerkers die fysieke of mentale belasting ervaren en moeite hebben met snelle veranderingen
- Medewerkers met zorgtaken, zoals ouders van jonge kinderen of mantelzorgers, die hun werk-privébalans onder druk zien staan
- Medewerkers in sociaal-emotioneel zware functies, die geconfronteerd worden met agressie of weerstand van burgers
- Medewerkers in mentaal complexe functies, waar digitalisering en AI de werkdruk en onzekerheid vergroten
De gids benadrukt dat mentale kracht altijd maatwerk is. Elke medewerker heeft andere energiegevers en -vreters. Juist het gesprek daarover maakt het verschil.
Van inzicht naar actie
De inspiratiegids biedt gemeenten een stapsgewijze aanpak om structureel te werken aan mentale kracht. Van het formuleren van een duidelijke visie tot het trainen van leidinggevenden, het inzetten van interventies en het vieren van successen.
Het JD-R-model (Job Demands–Resources) vormt daarbij een handig kader: door de balans te vinden tussen wat werk vraagt en wat het oplevert, ontstaat duurzame energie. De gids bevat ruim 50 maatregelen die gemeenten kunnen toepassen, verdeeld over vijf thema’s:
- werktijden en flexibiliteit
- taken en verantwoordelijkheden
- sociale veiligheid
- mentale vitaliteit
- ondersteuning in de privésfeer
Direct aan de slag
De gids Mentale kracht op maat is bedoeld voor HR-professionals, P&O-adviseurs en leidinggevenden binnen gemeenten. De publicatie combineert wetenschappelijke inzichten met praktijkvoorbeelden van gemeenten die al stappen hebben gezet.
Dit project is met subsidie MDIEU van SZW tot stand gekomen.
