Recentelijk was ik met een bevriende vogelspotter op pad. Vol enthousiasme liet ik hem een nieuwe app zien, waarmee je op basis van hun zang en roep vogels kunt identificeren. Ik was dan ook enigszins verbouwereerd dat hij een stuk minder enthousiast was dan ik. 

Dit is een blog van Freek Vos, specialist Online en ICT bij A&O fonds Gemeenten. Wil je reageren op dit blog? Stuur een berichtje via freek.vos@aeno.nl.

“Als iemand tegen mij zegt dat ie wel twintig soorten heeft gehoord, maar dat alleen via de app kan zien, heeft ie ze dan wel echt ‘gehoord’? Of kun je dan net zo goed een drone met die app laten vliegen en hoef je eigenlijk de deur niet meer uit?”  ‘Wanneer je meteen die app aanzet, train je jezelf ook niet meer om goed te luisteren en zelf vogels te herkennen.’ 

En juist die kunde was voor hem belangrijk. Er zit veel voldoening in je iets eigen maken en ook in nog beter worden in waar je al goed in bent. Zoals ik een beetje jaloers ben op zijn kunde om in een waterplas vol met vogels in één oogopslag de bijzondere soorten eruit te kunnen pikken. Zo is hij jaloers op collega’s die aan een paar seconden geluid genoeg hebben om precies het betreffende vogeltje te identificeren. En door die uitdaging, als de lat altijd nog een beetje hoger kan, wordt je hobby ook niet snel saai.  

Dat zette me wel aan het denken, maar op een heel ander gebied: mijn werk en dan een heel specifiek onderdeel: schrijven.  

ChatGPT

Wanneer schrijven een onderdeel van je werk is, kan het bijna niet anders dan dat je het afgelopen jaar te maken hebt gehad met ChatGPT of een andere AI-gestuurde tekstgenerator. Een uitkomst voor iedereen die vaak met tekst worstelt. Toegegeven, een goede prompt schrijven vergt misschien nog wel wat oefening, maar met een paar steekwoorden en de algemene gewenste richting van het artikel komt onze kunstmatig vriend al vaak een heel eind. Superhandig en tijdbesparend, toch? 

Na het gesprek met mijn vogelende vriend ging ik daar nog eens over nadenken. Je hoort vaak de uitspraak ‘van je hobby je werk maken’. Dat is best lastig, zeker als je, zoals ik, hobby’s hebt die vooral geld kosten en vooralsnog weinig opleveren. Maar als je dat zou omdraaien, en van je werk je hobby maakt, hoe zou je er dan tegenaan kijken? Als schrijven niet alleen je werk, maar je hobby is, zou je dan niet veel kritischer en selectiever zijn op de inzet van AI?  

Als je bij wijze van spreken jaloers was op al die woordkunstenaars in je boekenkast? Als je jezelf tot doel had gesteld het perfecte essay te schrijven, of de ultieme roman? Zou je dan je schrijfwerk ‘uitbesteden’ aan een AI-assistent? Of zou je iedere kans aangrijpen om te kunnen oefenen? Ik denk het laatste. Misschien duurt het wel wat langer en is het resultaat in het begin zelfs minder van kwaliteit. Maar denk je eens in: zou je tegen een hardloper zeggen dat hij of zij die marathon ook met de auto kan afleggen, omdat dat veel sneller en comfortabeler is? Natuurlijk niet! Het gaat niet om het bereiken van het eindpunt, maar om de weg ernaartoe en de groei die je tijdens het afleggen van die weg doormaakt. 

Beeldbank a o g brummen 1533

Deel en reproduceer

Er is nog een belangrijke reden om zelf te schrijven. Op de afgelopen Safari, het online ontwikkelevenement van A&O fonds Gemeenten, vertelde gastspreker Roland Grootenboer zes manieren om te groeien. De laatste, en in mijn ogen een hele belangrijke, was ‘Deel en reproduceer’. Het is in mijn ogen een van de beste manieren om kennis te borgen in je eigen brein en zelfs om je eigen kennis te laten groeien. 

Als ik iets op papier zet, bijvoorbeeld over de impact van AI op het werk, word ik gedwongen structuur aan te brengen. Het artikel moet immers logisch en leesbaar zijn, met een inleiding en een conclusie. Ook moet ik continu checken of wat ik opschrijf voor de lezer te begrijpen is. Gebruik ik vaktermen die misschien moeten worden uitgelegd? Mag ik bepaalde kennis wel of niet verwachten bij mijn lezer? Moet ik bepaalde aannames misschien eerst onderbouwen? 

Accepteer onze cookies om deze inhoud te kunnen bekijken.

Nieuwe inzichten

Door het op te schrijven word ik gedwongen om alle gedachten en gedachtesprongen in mijn hoofd uit te werken. En dat levert soms zelfs nieuwe inzichten of invalshoeken op. Dingen die ik niet zou hebben bedacht, als ik niet eerst alles uit mijn hoofd op een gestructureerde wijze op papier had gezet. Dat kan inhoudelijk zijn, maar ook op het gebied van vorm. Regelmatig gooi ik de indeling van een artikel radicaal om, omdat ik tijdens het schrijven tot het inzicht kom dat een andere opbouw sterker is. 

ChatGPT kan dat niet. Toegegeven, het kan heel goed argumenten uit andere bronnen gebruiken om mijn stellingen te onderbouwen, maar het kan mij geen autonome nieuwe gedachten verschaffen of inzicht in de sterkste opbouw. Het kan geen vervanging zijn voor het proces dat ik doormaak als ik zelf dingen formuleer. Want er is een significant verschil tussen dingen lezen en dingen schrijven, in de manier hoe je brein dat verwerkt. 

Door het op te schrijven, borg je de kennis én de manier waarop je die hebt gepresenteerd. En dat maakt het ook weer makkelijker om die kennis te delen met anderen. Bepaalde stellingen en argumentatie rondom AI kan ik nu in enkele minuten uitleggen, omdat ik het één keer heel goed op papier heb gezet. Vanuit die startpositie wordt het dan steeds makkelijker om het te reproduceren. 

Ik wil hiermee zeker niet zeggen dat je nooit meer AI moet gebruiken als je een tekst moet schrijven. Maar wel dat het goed zou zijn om jezelf in ieder geval de vraag te stellen of je het deze keer zonder hulp van een bot zou willen proberen. Gewoon om er zelf van te groeien. Gewoon, omdat het stiekem ook wel een beetje je hobby mag zijn. En omdat je misschien ook die droom hebt om ooit die wereldtekst op papier te zetten. Of een marathon te lopen, dat kan natuurlijk ook 😉. 

Freek Vos
Freek Vos, Specialist Online en ICT A&O fonds Gemeenten.

Freek Vos

Freek is specialist Online en ICT bij A&O fonds Gemeenten. Ook is hij één van onze AI experts. Hij inventariseert wat er op dit moment voor onze organisatie handig is om toe te passen, hoe we dit veilig en effectief doen en waar de valkuilen zitten.

Wil je reageren op dit blog? Stuur een berichtje via freek.vos@aeno.nl. Meer lezen over zijn adviezen? Klik hieronder verder.

Blogs Freek Vos

Misschien vind je dit ook interessant