Het is begin september. De zomer ligt nu echt bijna helemaal achter ons. Ik hoop dat je, net als ik, weer opgeladen terug bent op je werk. Dat is ook zeker nodig de komende maanden. De agenda’s vullen zich snel, de inbox stroomt vol en we beginnen langzamerhand al vooruit te kijken naar 2026. Samen met collega’s plannen maken en budgetten bepalen. De koers uitzetten voor een volgend jaar. Met de beschikbare menskracht en inhoud van de portemonnee in gedachten.
Zo is het over enkele dagen alweer Prinsjesdag. Dit betekent niet alleen een mooi koffertje en een dag vol tradities, praal en pracht in Den Haag. Er zal duidelijk worden welke keuzes de regering voor 2026 maakt. Keuzes die ook direct voelbaar zullen zijn in het gemeentelijke werk van jou als ambtenaar.
Prinsjesdag en Gemeentefonds
Prinsjesdag is immers hét moment waarop duidelijk wordt welke financiële middelen gemeenten krijgen voor de uitvoering van al hun belangrijke taken. Via het Gemeentefonds komt er jaarlijks een flinke bijdrage binnen voor bijvoorbeeld de bijstand, maatschappelijke ondersteuning en sociaal-cultureel werk. Maar het knelt financieel ook vaak. De vraag is altijd: komen er voor komend jaar genoeg middelen beschikbaar om alle verwachtingen en plannen waar te maken? De realiteit. De taken groeien, terwijl de daarbij horende budgetten niet altijd dezelfde ontwikkeling doormaken. Dat voel ook jij uiteindelijk terug in je werk.
Genoeg en capabele mensen
En dan is er, naast deze geldkwestie, nog een andere belangrijke factor om hierin mee te nemen. Zijn er genoeg en capabele mensen binnen de organisatie beschikbaar om alle taken (blijvend) te kunnen uitvoeren?
Uit onze arbeidsmarktanalyses blijkt dat gemeenten daarbij de komende jaren kampen met een dubbele uitdaging. Aan de ene kant vergrijst de sector snel: in 2030 is meer dan een derde van de huidige medewerkers met pensioen. Aan de andere kant verandert het werk op allerlei manieren: van digitalisering tot nieuwe maatschappelijke opgaven en veranderende verwachtingen van inwoners.
Kortom: meer taken, minder mensen en veranderende competenties. Toch zie ik overal verschilmakers die slim en creatief omgaan met deze realiteit. Door creatief te werven op de gemeentelijke arbeidsmarkt, door jong talent actief op te leiden en/of door ervaren collega’s langer vitaal aan het werk te houden. Om maar een paar voorbeelden te noemen.
Wendbaarheid als sleutel
En wat is het sleutelwoord bij al deze mogelijkheden? Wendbaarheid! Gemeenten die durven het anders te doen, die ruimte maken om te leren, zich snel aanpassen aan veranderende omstandigheden en medewerkers vertrouwen geven. Deze gemeentelijke organisaties zijn het best voorbereid op de toekomst.
Zelf merk ik dat ook. Hoe waardevol het is om elke dag iets nieuws te leren en nieuwe dingen uit te proberen. Dat maakt niet alleen mijn werk leuker, maar ook effectiever. Leren en ontwikkelen, als organisatie en als individu, is daarmee automatisch geen bijzaak meer. Het ís de manier om vitaal te blijven en toekomstbestendig te werken.
Blijf nieuwsgierig
Wat kun jij daar zelf mee doen? Blijf vooral nieuwsgierig. Pak kansen om iets nieuws te leren, hoe klein ook. Een korte training, een intervisie met collega’s of gewoon het lef hebben om iets nieuws uit te proberen. Voor organisaties: zorg dat medewerkers de ruimte krijgen om te leren, fouten te maken en nieuwe dingen uit te proberen. In onze scenariostudies (zie eerdere link) zie je ook terug hoe cruciaal dit soort leerruimte wordt in de komende jaren.
Vooruitkijken met creativiteit
De werkelijkheid blijft daarbij pittig: meer taken, krappe budgetten en een gespannen arbeidsmarkt. Maar dit hoeft niet verlammend te zijn. Juist in deze tijd kunnen gemeenten en hun ambtenaren het verschil maken door creatief, wendbaar en vitaal te blijven.
Ook bij A&O fonds Gemeenten passen we dit met succes toe en maken we in deze tijd van het jaar en op deze manier plannen voor 2026. Dit vooruitkijken geeft mijzelf en mijn collega’s altijd weer frisse energie. Ik hoop dat jij diezelfde energie voelt om, samen met jouw collega’s, het verschil te blijven maken in jouw gemeente.
Wij zijn gestart met de campagne ‘Update jezelf, want jij bent nodig!’. Met deze campagne willen we gemeenteambtenaren inspireren én ondersteunen bij hun ontwikkeling.
Jeroen van Gool
Jeroen van Gool is de directeur van A&O fonds Gemeenten. Hij schrijft over zijn ervaringen in zijn dagelijks werk, ontmoetingen met verschilmakers bij gemeentelijke organisaties en alle andere onderwerpen die binnen de gemeentelijke sector actueel zijn.
"Ik ben op maandag 16 juni 2025 van start gegaan als nieuwe directeur van A&O fonds Gemeenten. Ik stapte binnen bij een warm, professioneel en gedreven team dat meteen liet zien: hier gebeurt iets bijzonders".
Wil je reageren op dit blog, stuur dan een email naar communicatie@aeno.nl.
