Artificial Intelligence is de nieuwste disruptor in ons dagelijks werk en leven. Na de introductie van de computer, de opkomst van internet en de smartphone, is AI de nieuwe, grote technologische ontwikkeling die andere competenties van ons eist. Maar welke zijn dat en hoe kun je je daar nu al in bekwamen?
Adviseur A&O fonds Gemeenten, Freek Vos, heeft zich verdiept in de skills die de komende jaren essentieel zijn bij AI. In vier artikelen legt hij ze uit.
Workflow integration
Net als de uitvinding van de stoommachine en de computer gaat AI onze werkprocessen drastisch veranderen. Bepaalde taken kunnen nu al prima door AI-tools worden uitgevoerd. Toch is het niet zo simpel dat je eenvoudig kunt zeggen “vanaf nu werken we met AI”. Het is ook zeker geen wondermiddel dat alle knelpunten in je bedrijfsvoering oplost. De derde en misschien wel de meest belangrijke skill is daarom workflow integration: het op een veilige en duurzame manier inpassen van AI-oplossingen in werkprocessen.
Zeker sinds de toeslagenaffaire liggen overheden en dus ook gemeenten onder het vergrootglas als het gaat om toepassing van AI en algoritmes. En dat is ook terecht, want van de overheid mag je verwachten dat ze eerlijk en onbevooroordeeld te werk gaat en dat een besluit goed onderbouwd en transparant is. Het grootste gevaar van het werken met AI is dat men ‘vergeet’ dat er gebruik wordt gemaakt van AI en dat alle informatie die vanuit AI wordt toegevoegd, zonder enige vorm van toetsing, verder als zijnde ‘feiten’ en ‘waarheid’ wordt verwerkt.
Als er dan ergens in het proces een fout in geslopen is, bijvoorbeeld door een onzorgvuldige prompt of door het niet goed afbakenen van de data die de AI mag gebruiken (zie de twee eerdere delen van deze serie), dan kan dat verregaande gevolgen hebben.
Menselijke controlepunten
Goed inzicht in waardoor een uitkomst of een conclusie, (mede) door een AI, tot stand is gekomen, is dus van cruciaal belang, net als het bepalen van waar de menselijke controle in het proces plaatsvindt. Goede workflow integration zorgt ervoor dat je nooit zomaar AI in je processen gebruikt en dat je zowel de integratie goed hebt gedocumenteerd, als menselijke controlepunten hebt ingebouwd als onderdeel van het werkproces.
Dit gaat mijns inziens een echt specialisme worden. Het vereist zowel gedegen kennis van de bestaande werkprocessen, als kennis van de (on)mogelijkheden van AI, prompting en source management. Workflow integration houdt zich bezig met vragen als:
- Op welke onderdelen kan AI een bijdrage leveren?
- Biedt AI mogelijkheden die er eerst niet waren en zo ja, willen we die benutten?
- Zetten we in op versnelling, verdieping of verbreding?
- Wat zijn de risico’s van de inzet van AI?
- Waar moeten er menselijke checks worden ingebouwd na integratie van AI?
- Wat wordt de evaluatiecyclus en het ontwikkelplan van de AI-oplossing?
- Gebruiken we een eigen gesloten dataset of een open dynamische set van internet?
- Wat is het risico op datacorruptie en hoe beheersen we dat risico?
AI-register
Dit is dus niet alleen het terrein van IT-nerds of van hoger management, maar juist een werkgebied dat de schakel vormt tussen beleid, uitvoering en techniek.
De overheid heeft dit ook ingezien en in Europees verband wordt sinds 2024 in verschillende stappen de AI-Act ingevoerd, wetgeving die het gebruik en de toepassing van AI moet reguleren en de inwoners moet beschermen. Specifiek voor de Nederlandse overheidsinstellingen, dus ook voor gemeenten, bestaat in Nederland het Algoritme-Register. Hierin worden niet alleen vastgelegd welke algoritmen door de overheid worden gebruikt, maar ook waarom en hoe, en welke gevolgen en maatregelen getroffen zijn om goede toepassing te garanderen.
Zo'n register is een goede eerste stap. Maar het zou mij niet verbazen dat binnen 1 of 2 jaar ieder (middel)groot bedrijf een verplichte AI-officer heeft, net zoals ze nu een privacy-officer hebben.
Het is te eenvoudig om het werken met AI terug te brengen tot het beheersen van drie relatief nieuwe skills. Ook een aantal oude vaardigheden krijgen vernieuwd belang door deze ontwikkelen. Lees er alles over in het laatste deel van deze serie: Skill 4 | Herwaardering 'oude' skills.
Het beeld aan de bovenkant van dit artikel is gemaakt met artificial intelligence: de Midjourney bot.
