A&O projectleider Subsidie en Expertise, Eveline Vat, blogt over haar ervaringen bij het ondersteunen van gemeentelijke projecten. “Het klinkt zo mooi: dienend leiderschap […], maar hoe je nieuw leiderschap in de praktijk vormgeeft is andere koek".
De oude, sturende manier van leidinggeven, met controles, letten op de uren van mensen, dat past écht niet meer.
Het klinkt zo mooi: nieuw, dienend, sociaal of coachend leiderschap. Een leidinggevende die richting geeft, maar niet stuurt, die oog heeft voor de belangen van organisatie én medewerker, die faciliteert en stimuleert, die niet met oplossingen komt als er strubbelingen zijn, maar die de ander helpt het probleem te herkennen en laat zoeken naar mogelijkheden om daar het hoofd aan te bieden … misschien soms ook door zaken te accepteren.
Ha, is dát even moeilijk! We zijn namelijk allemaal, leidinggevenden incluis, geneigd te helpen, op te lossen, conflicten te vermijden! Maar hoe mooi en sociaal dat ook klinkt, dat is misschien niet altijd de meest duurzame oplossing.
Problemen voorkomen
Een parallel met mijn gezinsleven is natuurlijk snel te trekken … Zo herkenbaar, dat willen oplossen! Ik maak mijn tieners echt wakker als ze naar school moeten en laat ze dus niet gewoon te laat komen, ik wil problemen voorkomen – scooters komen er bij ons niet in. En ik ervaar ook dat problemen die ik dan even niet voorzien had, gewoon netjes door ze opgelost worden. Of niet en dat blijkt zomaar ook OK.
Mijn kinderen en lief zijn de spiegel van mijn handelen. Een handelen dat, hoe zorgzaam en liefdevol ook, niet altijd even handig is, of goed voor hún – of mijn – ontwikkeling. Een ouder zijn – of leidinggevende – is een voortdurend schakelen tussen je eigen normen, waarden, enthousiasme en ongemak en die van de mensen om je heen.
Benut kwaliteit
Ik denk zomaar dat de meeste mensen het in theorie helemaal met elkaar eens zijn. De oude, sturende manier van leidinggeven, met controles, letten op de uren van mensen, dat past écht niet meer. Wil je als organisatie verder komen, dan moet je de kwaliteit van medewerkers benutten, gebruikmaken van de kennis die zij hebben en hen het voortouw geven. Daar hoort bij dat je je neus mag stoten, dat je mag leren, dat je vertrouwen krijgt, je eigen weg mag vinden, dat je richting krijgt, maar niet gestuurd wordt. Dit geldt natuurlijk voor zowel de leidinggevende als de medewerker; je moet het met elkaar doen, dus.
Ook is er geen recept dat je zomaar kan overnemen. Dit wiel moet je eigenlijk wél zelf steeds opnieuw uitvinden.
Geen recept
Maar hoe dan? Hoe je nieuw leiderschap in de praktijk vormgeeft is andere koek. Daar moet je niet alleen als leidinggevende iets voor doen (of laten), maar ook als medewerker. Daar moet je voor durven loslaten, dan worden er fouten gemaakt. Brrr … best heel eng, eigenlijk! Ook is er geen recept dat je zomaar kan overnemen. Dit wiel moet je eigenlijk wél zelf steeds opnieuw uitvinden.
Inspirerende voorbeelden
Gelukkig zijn er wél mooie voorbeelden die je kunnen inspireren. Met Semco-stijl van Ricardo Semler als bijzonder voorbeeld. Ook dichter bij het gemeentehuis zijn er sprekende voorbeelden.
Zo hebben wij afgelopen september de aanpak van een aantal gemeenten gesubsidieerd, zoals de projecten van Asten en Capelle aan den IJssel, die inzoomen op leidinggeven op afstand, Breda met een groot leiderschapsprogramma dat voor en door leidinggevenden wordt gemaakt, Goirle die een ontwikkeling doormaakt richting zelforganiserende teams en Tilburg die focust op leidinggevenden in het sportbedrijf.
Allemaal gemeenten die – net als veel anderen – de stap maken naar een andere manier van leidinggeven. Op aeno.nl/subsidie-inspiratie staan deze – en meer – voorbeelden van leiderschapsprogramma’s.
Lees ook
Lees hier ook het artikel over Wij-Werken in het tijdschrift van Publiek Denken of lees het interview met Karin Sleeking en Rick van Asperen over hun kijk op leidinggeven in het sociaal domein.
Heb geduld
Belangrijke overeenkomst tussen veel van deze praktijkvoorbeelden is dat leidinggevenden ieder hun eigen traject te volgen hebben. De sterke en zwakke kanten van ons allemaal zitten nu eenmaal op verschillende punten. Coaching kan daarbij helpen en leren van elkaar, want hoe fijn is het dat Fatima ervaringen heeft, waar Michiel iets van kan leren?
Misschien wel de grootste overeenkomst bij alle ontwikkelingen rond leiderschap is dat je met elkaar geduld moet hebben, respect moet houden voor elkaars ontwikkeling en coulance als iemand – misschien jij zelf wel – weer in zijn oude groef valt.
Eveline Vat
Projectleider Eveline Vat blogt over haar ervaringen bij het ondersteunen van gemeentelijke projecten. “Hoe waardevol is het dat wij de kennis van gemeenten zelf kunnen gebruiken om de ontwikkeling van andere gemeenten te stimuleren?”
A&O fonds Gemeenten ondersteunt gemeenten bij het worden en blijven van wendbare organisaties met flexibele en vitale medewerkers. Weten wat wij voor jou kunnen betekenen?
Kijk bij Subsidies of neem contact op met Eveline Vat via eveline.vat@aeno.nl.
